卷二 熙宗孝文皇帝寔錄
熙宗顯謨光烈溫恭明睿翼善綏猷孝文皇帝，諱源，聖誕癸亥年〈黎正治六年，明嘉靖四十二年〉，太祖嘉裕皇帝第六子也。母嘉裕皇后阮氏，初為皇子時，嘗擊破西洋賊帥于越海口，太祖異之，後命為廣南鎮守。時皇長子河、二子漢、三子、四子演皆先薨，五子海北質，上年長且賢，平日與諸將論兵，料事多奇中，太祖知其可付大業，遂屬意焉。癸丑夏六月庚寅，太祖崩，群臣奉遺命尊為統領水步諸營兼總內外平章軍國重事太保瑞郡公，時年五十一。黎帝遣使，齎勅贈太祖為謹義公，晉上鎮撫順化廣南二處加太保郡公。上嗣位，修城堡、設關汛、撫循軍民，中外莫不悅服，時稱佛主，自是始稱國姓為阮福氏。
Hy tông Hiển Mô Quang Liệt Ôn Cung Minh Duệ Dực Thiện Tuy Du Hiếu văn hoàng đế, húy là Nguyên 源, sinh năm Quý hợi [1563]
(Lê Chính Trị năm 6, Minh Gia Tĩnh năm 42), là con thứ sáu của Thái tổ Gia dụ hoàng đế. Mẹ là Gia dụ hoàng hậu Nguyễn Thị.
Lúc chúa làm hoàng tử, từng đánh tướng giặc Tây Dương ở Cửa Việt, Thái tổ cho là có tài lạ, sau sai trấn thủ Quảng Nam. Bấy giờ hoàng tử cả là Hà, thứ hai là Hán, thứ ba là Thành, thứ tư là Diễn đều mất trước. Hoàng tử thứ năm là Hải thì làm con tin ở Bắc. Chúa tuổi lớn lại giỏi, ngày thường cùng các tướng bàn luận việc binh, tính toán có nhiều việc đúng. Thái tổ biết có thể trao phó nghiệp lớn, vẫn để ý tới. Năm Quý mùi, mùa hạ tháng 6, ngày Canh dần, Thái tổ băng. Các quan vâng di mệnh tôn làm Thống lĩnh thủy bộ chư dinh kiêm tổng nội ngoại bình chương quân quốc trọng sự thái bảo Thụy quận công. Bấy giờ chúa 51 tuổi.