Chính biên
Đệ nhất kỷ – Quyển XVII – Thực lục về Thế tổ cao hoàng đế
Nhâm tuất, năm Gia Long thứ 1 [1802], mùa hạ, tháng 5, ngày mồng 1 Canh ngọ, lập đàn ở đồng An Ninh hợp tế trời đất cáo về việc đặt niên hiệu.
Ngày Tân mùi, kính cáo vong linh liệt thánh [tổ tiên]. Làm lễ xong, vua ngự ở điện, nhận lễ chầu mừng. Đặt niên hiệu là Gia Long, đại xá cho cả nước.
Quý mão, năm thứ 4 [1783] (Lê Cảnh Hưng năm thứ 44, Thanh Càn Long năm thứ 48), mùa xuân, tháng giêng, lấy Hồ Văn Lân, Đặng Văn Lượng và Nguyễn Văn Thảo làm Khâm sai chưởng cơ.
Tháng 2, giặc Tây Sơn Nguyễn Văn Lữ và Nguyễn Văn Huệ vào đánh phá. Thuyền Tây Sơn từ cửa biển Cần Giờ ngược dòng mà lên. Tư khấu giặc là Nguyễn Văn Kim tiến sát đến đồn bờ bắc, đô đốc giặc là Lê Văn Kế tiến sát đến đồn bờ nam. Lưu thủ Thăng và tiên phong Túy đem kỳ binh đón đánh, nhử giặc vào trận. Giám quân Tô phóng lửa đánh hỏa công, gặp thủy triều dâng to, gió đông bắc thổi mạnh, bè lửa lại trở lại đốt cháy thuyền quân ta, binh đều vỡ chạy. Giặc thừa thắng áp tới. Tôn Thất Mân thấy thế không chống nổi, lùi chạy. Nhưng Kế chặt đứt cầu phao, Mân rơi xuống nước chết (năm Gia Long thứ 5, Mân được tòng tự ở Thái miếu ; năm Minh Mệnh thứ 5 đổi cho tòng tự ở Thế miếu ; năm thứ 12 phong làm An Biên quận vương). Dương Công Trừng bị Tây Sơn bắt. Châu Văn Tiếp cũng lui chạy. Vua dời đi Ba Giồng, bầy tôi đi theo chỉ còn bọn Nguyễn Kim Phẩm 5, 6 người, số quân không đầy một trăm.
大南寔錄正編第一紀
卷之一 世祖高皇帝寔錄
世祖開天弘道立紀垂統神文聖武峻德隆功至仁大孝高皇帝諱 ，又諱 ，〈初，睿宗謂帝曰：“此字爲日正中之象。”因名之。〉又諱 ，聖誕壬午年〈黎景興二十三年，清乾隆二十七年〉，興祖孝康皇帝第三子也，母孝康皇后阮氏。乙酉秋，興祖崩，帝年甫四歲潛龍私邸。及長，聰睿夙成，睿宗深器重之，居之宮中。癸巳，西山賊起。甲午冬，鄭人來侵，帝隨睿宗幸廣南。〈年十三。〉乙未春，南幸嘉定，授掌使將左翊軍，每有軍事，睿宗與帝謀，多奇中，諸將皆屬心焉。帝從駕不離左右，一日，行間猝聞賊至，睿宗謂帝曰：事急矣。賜以御馬，趣之前。帝辭不受，睿宗泣曰：今遭此屯步，我才非撥亂，廟社之重係於吾姪，姪存則國存矣。帝不得已受命，行半晌，立馬以待。既而賊竟他去，睿宗隨至，帝迎于道左。睿宗謂諸將曰：吾姪此心，天寔鑒之。丙申冬，帝往三埠〈屬定祥省〉招集東山兵丁。丁酉春，西賊阮文惠入寇柴棍〈屬嘉定省〉，睿宗幸橙江〈屬定祥省〉，帝將東山兵應援，奉睿宗幸芹苴〈即鎮江道，屬安江省〉，尋幸龍川〈屬河僊省〉。秋九月，賊兵追逼，庚辰，睿宗徇難，崩。帝獨脫，乘舟泊科江〈屬龍川縣〉，欲乘夜駕海以避賊，有鱷魚橫過舟前阻之者三，乃止。明日，探知是夜前路有賊遊船，帝遂移蹕于土硃嶼。西賊阮文惠退兵歸仁，留其黨總督朱、虎將罕、司寇威、調遣和、該奇振〈俱缺姓〉分守嘉定諸營。冬十月，帝舉兵龍川，進至沙的〈地名，屬安江省〉，外右掌營〈稱芳郡公〉杜清仁與其屬該隊黎文勻〈一作姓阮〉糾合三埠義勇檄告諸道。統戎阮文弘、掌營宋福匡、宋福良〈竝稱郡公〉、調遣楊公澄、該奇胡聞璘各以兵會。三軍素服，軍聲大振。十一月，襲擊賊調遣和于龍湖營〈即今永隆省〉，大破之。十二月，進克柴棍。
Thế Tổ Khai Thiên Hoằng Đạo Lập Kỷ Thùy Thống Thần Văn Thánh Võ Tuấn Đức Long Công Chí Nhơn Đại Hiếu Cao Hoàng Đế, tên huý là Chủng 種, lại là Noãn 暖 . Lại tên húy nữa là Ánh 映 . (Đầu là Duệ Tông bảo vua rằng chữ này là tượng của mặt trời khi giữa trưa, nhân đó mà đặt tên.)
Hiếu Cao Hoàng Đế …
húy Ánh 暎 [ đúng ra là Ánh 映 ] (Cao Hoàng có thêm húy là Chủng 種), lại húy Noãn 暖.
Chính biên
Đệ nhất kỷ
Đệ nhất kỷ – Quyển I – Thực lục về Thế tổ Cao hoàng đế
Phàm lệ
1. Trong kỷ này chép nguyên niên có ba lần, có chính lệ, có đặc lệ. Năm Nhâm tuất mùa hạ, tháng 5, nhà vua mới bắt đầu kiến nguyên, chép là Gia Long nguyên niên, đó là chính lệ. Trước khi chưa kiến nguyên, như mùa xuân năm Mậu tuất mới quyền coi quốc chính thì chép là “nguyên niên”, mùa xuân năm Canh tý mới lên ngôi vương thì chép “lại nguyên niên”, một là để buộc nối mối lớn, một là để tỏ lúc mới bắt đầu, đó là đặc lệ.