Dung Thăng hay Cần Thăng?
Tại xã Vĩnh Hội Đông huyện An Phú có một địa danh tên là Dung Thăng.
Theo Chau Sóc Kha
xã đối diện với Vĩnh Hội Đông (huyện An Phú- An Giang) là Com Pung Kro Săng (Bến cây Cần Thăng) người địa phương thường gọi là Bung Xăng.
Theo bản đồ Nam Kỳ 1878 thì con rạch ở ấp Vĩnh Hòa xã Vĩnh Hội Đông ngày nay có tên là Rạch Cần Thăng.
Theo chính sử nhà Nguyễn (Đại Nam Thực Lục), địa danh Cần Thăng từ lâu đã được sử dụng để gọi tên đồn lính mà triều Nguyễn đóng ở sông Châu Đốc, tức ấp 4 xã Vĩnh Hội Đông ngày nay.
Giáp biên giới với xã Vĩnh Hội Đông huyện An Phú là xã Kampong Krasang ភូមិកំពង់ក្រសាំង , huyện Bourei Cholsar បូរីជលសារ, tỉnh Takeo của Campuchia.
- កំពង់ ( n ) [kɑmpʊəŋ]: bến sông, cảng
- ក្រសាំង / Krasang /: cây Cần Thăng
Cần Thăng ក្រសាំង Krasang /Kro xăng/ /Cà Xăng/ là một loại cây gỗ có gai, quả cỡ quả quýt, vỏ cứng, ăn được, vị chua.
Ở Campuchia, người ta dùng quả này để làm món ăn với khô cá hoặc nấu canh chua.
Ở Việt Nam cây Cần Thăng đa số được trồng làm cây cảnh dạng bonsai (vì lá nó nhỏ và cành dễ uốn).
Phải chăng tên gọi Cần Thăng, Vũng Thăng, Vĩnh Thăng đã bị đọc trại thành Dung Thăng?
Thêm nữa, cầu Dung Thăng ở Vĩnh Hội Đông lại bắc ngang con rạch tên Ngọn Cả Hàng. Không rõ có phải do nhạy cách đọc ក្រសាំង Krasang (cờ-rô săng, ca-săng, cả-sàng???) mà thành Cả Hàng hay không?
Tiếng Khmer cũng gọi huyện Tân Hiệp tỉnh Kiên Giang là ក្រសាំង / Krasang /.
Cây Cần Thăng (Feroniella lucida) được trồng làm cây cảnh dạng bonsai.
Quả cây Cần Thăng ក្រសាំង Krasang (ydvn.net)
Ở Campuchia, người ta dùng quả cây Cần Thăng ក្រសាំង Krasang để làm món ăn với khô cá. Vị trái Cần thăng khá chua. (fnb.khmer79.com)
Ở thị xã Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng có một ngôi chùa tên là Srei Krosang, Sêrây Cro Săng hay còn được gọi là chùa Cà Săng.
Chùa Sêrây Cro Săng hay còn được gọi là chùa Cà Săng ở Vĩnh Châu tỉnh Sóc Trăng. (blogspot.com)
Theo một số giải thích thì Sêrây Cro Săng có nghĩa là Ánh bình minh của cây bần thăng.
Nếu dựa theo ý kiến trên thì chữ Srei phải là “ánh bình minh”. Tuy nhiên, thử so sánh chữ Srei với các địa danh khác ở Campuchia sau:
- Banteay Srei (hay Banteay Srey) បន្ទាយស្រី là một ngôi đền Campuchia được xây để thờ thần Hindu là Shiva, thường được nhắc đến với các tên “viên ngọc quý”, hoặc “trang sức của nghệ thuật Khmer”. Nghĩa đen của បន្ទាយស្រី là thành quách của phụ nữ hoặc thành quách của cái đẹp.
- បន្ទាយ ( n ) [bɑntiey] : thành quách, đồn lính
- ស្រី ( n ) [srəy]: phụ nữ, giống cái => nghĩa bóng có thể là cái đẹp
- Srey Santhor ស្រីសន្ធរ là một huyện thuộc tỉnh Kampong Cham, Campuchia.
- ស្រី ( n ) [srəy]: phụ nữ, giống cái
- សន្ធរ ( adj ) [sɑntʰɔɔ]: đẹp, hài lòng, niềm nở
Do đó, chùa Cà Săng, Srei Krosang, Sêrây Cro Săng ស្រីក្រសាំង chắc phải mang nghĩa: cây cần thăng đẹp, cây cần thăng mẹ?