Hòn Đất là huyện thuộc tỉnh Kiên Giang, huyện lỵ là thị trấn Hòn Đất. Huyện có nữ anh hùng Phan Thị Ràng, nguyên mẫu của nhân vật chị Sứ (nhân vật chính) trong tác phẩm “Hòn Đất” của nhà văn Anh Đức.
Theo tên gọi tiếng Việt có thể suy diễn Hòn Đất là hòn đảo bằng đất (thay vì hòn đảo núi đá)?
Tên tiếng Hán của Hòn Đất là 土山 Thổ Sơn (núi đất). Núi Hòn Đất và Hòn Me đều thuộc xã Thổ Sơn.
Người Khmer gọi Hòn Đất là ភ្នំម្ដី / Phnum Mdei /, tức là ngọn đồi Bảo Vệ.
- ភ្នំ ( n ) [pnum] / Phnom /: ngọn núi, ngọn đồi
- ម្ដី / mdei/, / mdi /: bảo vệ
Huyện Hòn Đất có rất nhiều núi đá vôi, còn các núi nổi bật là Hòn Đất, Hòn Me, Hòn Sóc, Hòn Quéo (gọi là hòn đảo nhưng đều là đồi núi nhỏ trong đất liền). (Địa danh Ba Hòn là một nơi khác ở huyện Kiên Lương.)
Có thể do vùng này khi xưa bị ngập nước, chỉ có cái núi đá vôi nhô lên nên ភ្នំ Phnom không được dịch thành đồi núi mà dịch thành hòn.
Còn ម្ដី /mờ-đây, mờ-đai/ bị đọc trại thành đất?
Cổng vào khu di tích Hòn Đất