| សៃវៀន | (n) ring (for boxing or cock-fighting), arena; fishing ground IPA: /sayvien/ |
https://thatsonchaudoc.com/trannga/ch3_2_ruotcaleo.htm
RƯỢT CÁ LEO
Hình dung từ leo cũng cho mọi người biết khái niệm về đặc tính của loài cá này. Như cá bông, mình có bông, rằn ri; cá linh, một loại cá mà người sa viên (người đánh bắt cá chuyên nghiệp) thường làm miếu thờ Thần Cá và Thần Hoàng Bổn Cảnh Đất Đai Nhơn Trạch ở trước cửa vào miệng rọ, miệng đáy, vó gạc, vó càng. Loài cá này theo các sa viên tin tưởng, rất linh, muốn cho ai giàu to hay sạt nghiệp cũng được.
https://thatsonchaudoc.com/banviet2/DuongVanChung_KC/HoiKy/TGTP_DienThuKhiemCungVaVoHungTuanII.htm
ĐIỆN THƯ TRAO ĐỔI GIỮA KHIÊM CUNG VÀ VÕ HÙNG TUẤN ĐỢT 2
VỀ BẮC NAM & AN PHÚ
(Qua 2 tác phẩm Nội Ngoại Đều Thương và Thằng Mập)
…
Thưa ông Hai,
Tài liệu mà con tìm thấy được xuất bản vào khoảng năm 1933, thời Pháp thuộc. Tên đầy đủ của tài liệu là “Annuaire complet (européen et indigène) de toute l’Indochine, commerce, industrie, plantations, mines, adresses particulières… : Indochine, adresses, 1ère année 1933-1934 / éditeurs madame L. Lacroix-Sommé, messieurs R. J. Dickson et A. J. Burtschy”. Con xin tạm dịch là “Niên bạ đầy đủ về Đông Dương: thương mại, công nghiệp, nông nghiệp, khai thác khoáng sản,… năm 1933-1934”.
Trong tài liệu này, phần nói về tỉnh Kandal của Cam Bốt (Campuchia) có nêu lên danh sách các làng, làng Bắc Nam được mô tả như sau.
Đường dẫn gốc trên thư viện Pháp quốc: http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5711393z/f831.image
Ảnh chụp trang tài liệu.
Tạm dịch:
Làng Bắc Nam (quận Loeuk-Dek)
Vong-Pang, chủ lò rượu
Vong-Pang, tiểu thương
Ong-yoan-Phui, tiểu thương
Hia-Duoi, thầu đánh bắt cá
Nghin-Phong, tiểu thương
…
Cháu Tuấn mến,
Tài liệu cháu sưu tập rất hữu ích và thú vị, công phu lắm mới tra cứu được. Không nghe nói hai Ông Bánh này có bà-con với nhau nhưng theo tài liệu thì danh tánh y chang nhau. Khi viết về Thằng Mập, Ông có hỏi một ông Giáo viên người Hoa “bánh” có nghĩa là gì, ông ấy nói Bánh là Ban hay Ban Trưởng là người đại diện cho một nhóm người. Nay thấy tên Vong-Pang, chữ Pang sao giống chữ Bánh. Cũng có thể 2 vị này có tên là Bánh không chừng. Dù sao thì cháu rất có công chứng minh giùm là Ộng kể đúng ở trong làng có 2 Ông Bánh, Ông Bánh lớn và Ông Bánh nhỏ. Chữ Fermier de Pêcheries ngày xưa ở trên Miên hay gọi là “Ông Sa-Viên” là chủ trúng thầu đánh bắt cá một vùng. Cảm ơn cháu đã sưu tầm. Cháu viết tiếp nghen, Ông đã gởi đợt trao đổi trước của Ông cháu mình để Cô Lộc Tưởng đăng trên Thatsonchaudoc.com. Mến chúc vợ chồng cháu luôn vui khỏe, hạnh phúc.
Hai An Phú.
21/04/2018
Ông Hai kính mến,
Con xin cảm ơn ông Hai đã gửi cuộc trao đổi của ông cháu mình trong thời gian qua cho cô Lộc Tưởng. Đọc lại bài tổng hợp của ông Hai con thấy công phu, chu đáo quá ông Hai ơi.
Kính thưa ông Hai,
Con rất mừng khi ông Hai thích chuyện chú Bánh ở làng Bắc Nam được ghi vào sổ bộ của người Pháp. Dạ thưa ông Hai, con phải thú thật với ông Hai là con không biết tiếng Pháp. Con toàn sử dụng từ điển trên mạng internet để dịch tiếng Pháp sang Việt. Cho nên chỗ “Fermier de Pêcheries” con dịch qua loa thành ông thầu đánh cá chứ không ngờ đó là ông Sa-Viên dù rằng con đã đọc bài viết của ông Hai có nói về nghề Sa-Viên này. Con cảm ơn ông Hai.
…
23/04/2018
Cháu Tuấn mến,
Cháu dịch từ Fermier de pêcheries là thầu đánh cá không sai, ông chỉ muốn nói ở trên Miên người ta còn gọi đó là ông Sa-Viên, chưa ai giải thich được tại sao có từ Sa-viên này. Còn về Vàm sông Bắc Nam, Chú Lý Việt Thái đã cực nhọc đi tác rán tới Đồng Ki chụp giùm ông mấy kiểu rất đẹp. Ông rất xúc động khi nhìn lại được Vàm Bắc Nam sau 70 năm xa cách với quá nhiều đổi thay. Ngày xưa không có cầu đúc bắc ngang sông như bây giờ, nên ông đã lấy chiếc xuồng tam bản đưa bà-con từ bờ sông bên kia qua bờ bên này đi chợ, bận đi bận về lấy 5 xu. Bờ bên phải không còn vết tích Công xi rượu của Chú Bánh lớn, bờ bên trái vắng bóng ngôi chùa Phật trên ngọn đồi đất thấp, dưới tàng cây dương; những bụi cây hai bên bờ rậm rạp làm cho lòng sông hẹp lại, nước chảy ra sông cái lững lờ, không cuồn cuộn nổi sóng như xưa. Nhưng đối với ông, hình ảnh Vàm Sông Bắc Nam là một kỷ niệm vô giá. Nơi vùng đất này tổ tiên, cha mẹ ông đã từng sanh sống, anh chị em của ông đã sanh ra; Nước dòng sông này, gia đình ông đã bao đời tắm gội. Người dân nơi đây sống rất hiền hòa thuận thảo, cùng nhau chia xẻ những đắng cay, ngọt bùi, cùng chung một tín ngưỡng nhân gian…v.v.
Vàm Bắc Nam–Ảnh Thái Lý
….