XIN GÓP VÀI THÔNG TIN VỀ “CẦN THAY”
1/. Trong GĐTTC 1820 (Quyển 5: Sản vật chí) của Trịnh Hoài Đức, Phạm Hoàng Quân dịch, chú và khảo chứng (Nxb Tổng Hợp Tp. HCM, 2019) có đoạn sau đây:
“Loài có mai thì có rùa núi, rùa ở đầm (tục gọi cần đước), rùa ở sông (tục gọi cần thay)…” (tr.536)
Đối ứng với cú đoạn trên, bản Hán Nôm GĐTTC của Viện Sử học chép như sau:
“介虫, 山亀澤亀俗名芹徳, 水亀俗名芹台…”.
Tác giả: Lê Hương
Người gửi: Hoan Lê
Phát hành: 1969
Số trang: 276
Giới thiệu: Dưới triều Nguyễn, tổng số người Việt gốc Miên chưa tới 150.000 người, nhưng vẫn được coi là một sắc dân có đủ quyền lợi như người Việt. Quyển sách sưu tầm những tài liệu về dân số, sinh hoạt xã hội, tôn giáo, văn hóa, giáo dục, kinh tế của người Khơ-me tại Sài Gòn, Tây Ninh và các tỉnh miền Tây, tính đến 1965. Đó là một sắc dân sống trên đất Việt từ hạ bán thế kỷ 17. Người Việt gốc Miên theo đạo Phật, tu theo ngành Tiểu Thừa, tiếng Việt gọi là Nguyên Thủy. Nhà sư Miên không ăn chay như người Việt tu theo ngành Đại Thừa và sống bằng lối khất thực nghĩa là đi nhận thức ăn của các tín đồ dân cúng mỗi ngày. Theo lời Phật dạy thì sống cách nào cũng xong miễn là tu hành đúng đắn thì kết quả cũng được lên Niết Bàn. Vì thế, giới tu hành Việt gốc Miên ăn mặn như người ngoài đời chỉ có điều khác hơn là không tự tay giết con vật để ăn, người khác giết cho mình ăn thì được…
Cá ét mọi hay còn gọi là cá éc (tên khoa học Labeo chrysophekadion), là một loài cá trong họ cá chép. Nó được tìm thấy ở sông Mekong và lưu vực sông Chao Phraya, bán đảo Mã Lai, Sumatra, Java và Borneo.
| ត្រីក្អែក | kind of black fish (Labeo chrysopekadion). IPA: /trəykʔaek/ https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1_%C3%A9t_m%E1%BB%8Di |
| ក្អែក | () crow (Corvus sp.), raven. () kind of black fish (Labeo chrysopekadion) a gloomy person (when someone is compared to a ក្អែក it means that he / she is considered crude or boorish) lower class person IPA: /kʔaek/ |
| ក្អែកទឹក | black cormorant (Phalacrocorax niger) IPA: /kʔaektɨk/ Cốc đen (danh pháp hai phần: Phalacrocorax niger) là một loài chim trong họ Cốc. https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BB%91c_%C4%91en |
Lê Trung Hoa:
“Cái Vừng là sông ở huyện Tân Châu. Cái Vừng là “sông chảy qua vùng có các cây vừng – thứ cây lớn lá, hay mọc theo đất bưng” (5).”
(https://diadanhkhmer.wordpress.com/2024/07/12/vai-net-ve-dia-danh-o-tinh-an-giang/)
https://vi.wikipedia.org/wiki/V%E1%BB%ABng_(c%C3%A2y_g%E1%BB%97_l%E1%BB%9Bn)
Vừng hay còn gọi mừng, san, vừng xoan (danh pháp khoa học: Careya arborea) là một loài thực vật có hoa trong họ Lecythidaceae. Loài này được Roxb. mô tả khoa học đầu tiên năm 1819.
| កណ្ដូប | () grasshopper IPA: /kɑndoop/ con châu chấu, cào cào |
https://en.wiktionary.org/wiki/%E1%9E%80%E1%9E%8E%E1%9F%92%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%94
From Proto-Mon-Khmer *kntuəp ~ *kntap (“grasshopper”); cognate with Mon ဂတပ် (hətɔp).
| កណ្ដូបសេះ | praying mantis IPA: /kɑndoopseh/ con bọ ngựa, bùa cào trời |
| កណ្ដូបបុកស្រូវ | kind of green praying mantis IPA: /kɑndoopboksrǝv/ một loài bọ ngựa màu xanh lá cây |
Theo bản đồ của Nha địa dư Đà Lạt 1965, cả hai hồ nước Bình Thiên đều được gọi là Bưng, với Bưng Bình Thiên Lớn và Bưng Bình Thiên Nhỏ.
Ngoài ra còn có các địa danh Ấp Bưng Lớn và Bưng Môn ở gần đó.
Phía đông của Bưng Bình Thiên, bên bờ sông Hậu, phía bắc xã Phú Hữu còn có một địa danh mang từ Bưng là Bưng Ven, tức căn cứ B1. Phía bắc, bên phần đất Campuchia, cũng có Rạch Bưng Ven (Prêk Boeng Yang)
GIA ĐÌNH THÀNH THÔNG CHÍ
Trịnh Hoài Đức
Quyển II: SƠN XUYÊN CHÍ
[Chép về núi sông] (tiếp)
TRẤN VĨNH THANH
Sông Châu Đốc (1) ở phía tây thượng lưu sông Hậu (2), rộng 70 tầm, sâu 9 tầm, cách trấn thành (của trấn Vĩnh Thanh) 327 dặm về phía Tây (3).
Thủ sở Châu Giang (4) ở bờ đông sông Hậu.
Đồn Châu Đốc (5) ở bờ phía tây sông Châu Đốc.
Thủ sở phủ Mật Luật (6) nước Cao Miên (7) ở bờ phía đông sông Châu Đốc. Sông Châu Đốc là cửa ải ở đầu biên giới (8) của trấn Vĩnh Thanh (9) và nước Cao Miên.
Tác giả: Lê Ngọc Quốc facebook.com/lengocquoc.hungle
Nguồn: https://www.facebook.com/photo/?fbid=6711522255591627&set=a.1354944941249412&__cft__[0]=AZW-bCcHN29_fd3jKV7Cz-wZuEmuA1-_sUcsMDTtmbriOJlatyWChNwdX2TD1XIOvtEDSuAG4QRB7RLMizaRNz-Y2nxlQeInZnl5EoXYCXRlBeQNDVHlQV8qCpIT6ToAo-fqwoW5fe1uOhNz_Rm2ijIr8GeCFI73ck1hqCZ472kfRQ&__cft__[1]=AZW-bCcHN29_fd3jKV7Cz-wZuEmuA1-_sUcsMDTtmbriOJlatyWChNwdX2TD1XIOvtEDSuAG4QRB7RLMizaRNz-Y2nxlQeInZnl5EoXYCXRlBeQNDVHlQV8qCpIT6ToAo-fqwoW5fe1uOhNz_Rm2ijIr8GeCFI73ck1hqCZ472kfRQ&__tn__=%2CO%2CP-R]-R
Tác giả: Cao Văn Nghiệp
Cá Vàng facebook.com/ca.vang.777
Về từ “búng” (trong Búng Bình Thiên), thầy Sok Kha Mo Ni cho biết:
“Tôi có đi thực tế với các bạn Chăm thì họ nói “búng” xuất phát từ com pung- ka bung/ កំពង់/ bến nước. Vùng kế cận có “bung xăng”/ bến nước có cây cây cần thăng.”
đăng lúc Apr 20 ’16 lúc 3:29 pm
Búng Bình Thiên là tên gọi của hồ nước ngọt tự nhiên lớn ở huyện An Phú, tỉnh An Giang.
Hồ nước có cảnh quan đẹp, nước trong, quanh bờ có đông người Việt và người Chăm sinh sống.
Búng Bình Thiên có 2 hồ nước là Búng Lớn và Búng Nhỏ. Tuy nhiên, Búng Nhỏ hiện nay có rất ít nước nên khi nói tới Búng Bình Thiên, người ta thường chỉ nói đến Búng Lớn.