Ba Thê là tên địa danh ở huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Có núi Ba Thê, kênh Ba Thê, Vọng Thê…
Về tên gọi, Sơn Nam giải thích:
Ba Thê do tiếng Khmer là “Bát Xăm-xe” nói trại ra.
Học giả Vương Hồng Sển viết:
Thê là cái thang, vì ngày trước vào thời đàng cựu nơi đây có bắc thang cao để trông hành động của phe Thổ…
Chú giải trong Gia Định thành thông chí:
Nguyên văn Ba Thê viết là 葩梯. Ba có nghĩa là tinh hoa đẹp đẽ, thê (梯) là cái thang. Vậy Ba Thê có nghĩa núi cao vút đẹp đẽ như “cây thang huê dạng”.
Trong tiếng Khmer, បាថេរ / Bathér / gọi chung cho cả huyện Thoại Sơn.
- បា [baa] : có nhiều nghĩa
- ba, cha
- người tốt nghiệp trường hoặc tu viện
- chim bói cá
- ថេរ ( n ) [tʰee, tʰeeraʔ] : cao tăng (tu lâu hơn 10 năm), trưởng lão Phật giáo
Chữ ថេរ /The/ ở đây chính là chữ ថេរ trong cụm từ ថេរវាទ Theravāda, tức Phật giáo Nguyên thủy (thượng tọa bộ, Phật giáo Nam tông).
បាថេរ / Bathér / có thể là vùng đất có vị cao tăng Phật giáo Nam tông?
Theravāda Phật giáo Nguyên thủy thượng tọa bộ Phật giáo Nam tông (theo womenofgrace.com)
Núi Ba Thê
Thầy Sok Kha Mo Ni
Phù điêu 2 vị đại sư samanakther và utarakther hướng núi bather để truyền bá văn hoá nơi "dòng suối ngọc"
*
Mỗi dịp đại lễ Sen đonta, quê tôi kết xuồng bẹ chuối đưa các cụ tổ về nơi an lành.
Tranh tái hiện thương cảng óc eo khoảng thế kỷ 6,7.
Ghe buôn và xa là núi ba the.
Hoạ sỹ bậc kỳ tài!
